Redenen en gevolgen

De vorm van weglopen varieert naargelang de oorzaken:

• ruzie;
• zich slecht voelen;
• een droom najagen die niet gedeeld wordt door ouders of begeleiders;
• fysiek of seksueel geweld;
• persoonlijke problemen;
• identiteitsvragen;
• vragen over de betekenis van het leven;
• …

Minderjarigen geven diverse redenen aan, maar wat ze vaak wél gemeen hebben is dat ze op dat moment geen enkele andere mogelijkheid zien dan weg te lopen. Meestal is weglopen gelinkt aan een crisissituatie. Deze kan angstgevoelens, eenzaamheid en onzekerheid veroorzaken. Een jongere kan toevlucht zoeken in gevaarlijke overlevingsstrategieën. Hoe langer een jongere wegblijft, hoe groter het risico om afstand te nemen van allerlei zaken zoals school of hobby’s.

Weglopen kan ook een positieve impact hebben. De jongere geeft zo aan dat de situatie niet meer verder kan. Het kan een vertrekpunt zijn om de crisissituatie diepgaand aan te pakken.

Rol als professional

Als je vreest dat een minderjarige wil weglopen of als een minderjarige die je begeleidt, weggelopen is, kan dat heel heftig zijn voor jou en het team. Dit kan allerlei emoties bij jou teweegbrengen. Misschien ben je van streek omdat je nooit verwachtte dat dit zou gebeuren of ben je bezorgd om wat er zal gebeuren. Dat gevoel is volstrekt normaal.       

Onderstaande info kan jou en je team ondersteunen om actie te ondernemen. Bel gerust naar het 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7. Praten over schokkende gebeurtenissen is niet vanzelfsprekend. Mogelijks voel je je schuldig. Praten is een grote stap, maar het lucht op.

Podcast "Eerste Hulp Bij Verdwijningen"

Via de pocast "Eerste Hulp Bij Verdwijningen" leer je de juiste reflexen in geval van de verdwijning van een kind. Je krijgt er ook concrete preventietips om te voorkomen dat een kind zou verdwijnen. Ontdek hier de podcast.

Hoe voorkom je dat een minderjarige wegloopt?

Moedig een minderjarige aan om op zoek te gaan naar een vertrouwenspersoon, een MAX, in zijn omgeving. Een MAX is een volwassen persoon bij wie hij altijd terechtkan voor vragen of problemen. Het is iemand die de minderjarige ook in de offline wereld kent. MAX kan een leid(st)er zijn uit de jeugdbeweging, een leerkracht, een familielid … MAX is iemand die door de minderjarige volledig kan vertrouwd worden en die er altijd zal zijn voor hem. Het kind of de jongere kiest zelf zijn MAX en kan officieel vragen aan iemand om zijn vertrouwenspersoon te worden via www.iedereeneenmax.be.

Als de minderjarige niemand heeft in zijn omgeving die de rol van MAX zou kunnen vervullen, kan je hem doorverwijzen naar:

• Child Focus: het gratis noodnummer 116 000 of www.cybersquad.be
• Awel: het gratis nummer 102 of www.awel.be

Hoe herken je signalen van weglopen?

Wees alert op de signalen die de jongere geeft:

• als het gedrag van de minderjarige anders is dan normaal;
• als je het gevoel hebt dat er iets niet pluis is;
• als er veel ruzie, stress of agressie is;
• …

Praat hierover met het kind of de jongere.

Wat kan je doen als een minderjarige is weggelopen?

• Probeer de jongere te bereiken via gsm, e-mail, sociale media, WhatsApp ...
• Ga na of hij die dag de normale activiteiten heeft gevolgd (school, sportclub, afspraak met vrienden …)
• Contacteer de personen waarbij de minderjarige zou kunnen zijn. Ga kijken op plaatsen waar hij doorgaans tijd doorbrengt.
• Indien dit eerste zoekwerk geen resultaat oplevert, contacteer dan de politie in je buurt en geef de verdwijning aan.
• Je kan de verdwijning ook melden aan Child Focus, op het gratis 116 000-nummer. Er zal naar jou geluisterd worden, samen oplossingen gezocht worden en een terugkeer zal voorbereid worden.

Wat is de rol van de politie wanneer een minderjarige is weggelopen?

Indien je eerste zoekwerk geen resultaat oplevert, contacteer dan de politie in je buurt en geef de verdwijning aan. De politie zal: 

• jou vragen stellen over de minderjarige om zo gericht mogelijk te kunnen zoeken: fysieke kenmerken, kledij, plaatsen waar hij vaak tijd doorbrengt, een foto …;
• de verdwijning communiceren aan verschillende politiediensten;
• nagaan of de minderjarige in een ziekenhuis of politiebureau verblijft;
• een buurtonderzoek opzetten.

Wat kan je doen bij de terugkeer?

Het kan heel heftig zijn voor jou en het team als een minderjarige een hele tijd weg was. Dit kan allerlei emoties bij jou teweegbrengen. Misschien ben je van streek omdat je nooit verwachtte dat dit zou gebeuren of ben je bezorgd om wat er zal gebeuren. Dat gevoel is volstrekt normaal: je bent verantwoordelijk voor hem en niet weten waar hij is, is mogelijks niet onder woorden te brengen.

Dit kan je doen bij de terugkeer:

• Je bent/was mogelijks boos uit bezorgdheid. Probeer dit gevoel los te laten en een rustig en open gesprek te voeren met de minderjarige. Het is belangrijk om hem te blijven steunen. Hij heeft nood aan een luisterend oor en ondersteuning.
• Veroordeel hem niet. Geef aan dat je bezorgd was, in de tijd dat hij weg was en je niet wist waar hij was.
• Luister naar zijn redenen om weg te lopen. Volg hierbij het tempo van de jongere.
• Ga op zoek naar mogelijke alternatieven en oplossingen voor het geval dat de minderjarige op een later moment terug zou willen weglopen.
• Overleg in team wat je kan doen en bespreek met andere jongeren hoe ze dit beleefd hebben. De wegloopsituatie heeft impact op de omgeving, andere jongeren in de groep en begeleiders.
• Praat erover als je er nood aan hebt:
  • Child Focus: 116 000
  • CAW
  • Het jongerenadviescentrum in je buurt (JAC) www.jac.be  

Onderzoek

Child Focus heeft, samen met de Universiteit van Luik, onderzoek gevoerd naar het profiel en de levenservaring van jongeren die weglopen. Aan de hand van een literatuurstudie, 2 diepgaande analyses van meerdere dossiers van Child Focus en interviews met minderjarigen die zijn weggelopen, trachtte deze studie de volgende vragen te beantwoorden:

• Wat is het profiel van een jongere die wegloopt?
• Hoe ziet de levenscontext vanzo'n jongere eruit?
• Welke dynamieken spelen een rol voor, tijdens en na de wegloopsituatie?

Klik hier om de studie te bekijken : Weglopen: banden verbreken... om banden te zoeken. Profielen en trajecten. 

Het Europese project DATA MISSING

Het doel van het project DATA MISSING is de verbetering van de mechanismen om datagegevens van vermiste kinderen te verzamelen om zo meer inzicht te krijgen in de factoren en gevolgen van de verdwijning van kinderen. De focus ligt op kinderen in kwetsbare situaties, die te maken hebben met discriminatie en een verhoogd risico lopen op geweld (zoals geslacht, nationaliteit, etnische afkomst, beperking, seksuele geaardheid, kinderen in voorzieningen ...).

Meer info: https://missingchildreneurope.eu/data-missing/

Projectpartners: Child Focus, Missing Children Europe, ECORYS, Hope for children, Missing Persons’ Families Support Centre.