Online veiligheidOuders

 

Als ouder maken we ons toch vaak zorgen. Blijft het allemaal wel leuk en gezond? Hoe bescherm ik mijn kind tegen online risico’s? Dit zijn normale vragen, want er zijn keerzijdes aan de online medaille. We kunnen onze kinderen hier wel mee leren omgaan. En daar is voor ons als ouders een belangrijke, maar niet evidente, taak weggelegd. Dus natuurlijk is het normaal dat je het soms niet goed weet, dat je onzeker bent en ook soms het gevoel hebt dat je de bal misslaat in die internetopvoeding. Twijfelen is helemaal oké en daarom vind je op deze website heel wat info en tips.

Heb je nog meer ondersteuning nodig? Bel naar het gratis 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7

Het internet biedt veel mogelijkheden

Kinderen of jongeren en het internet, het lijkt wel een match made in heaven ! Want ze houden van:

  • Spelletjes spelen…. Gamen it is
  • Showtjes opvoeren… TikTok of YouTube zijn gewoon perfect
  • Eindeloos babbelen met hun vrienden… Sociale media zijn ideaal
  • Zichzelf tonen aan de wereld… Hallo Instagram

Kinderen en jongeren zijn vandaag niet anders dan 20 jaar geleden. Ook jij vond al die dingen als jongere waarschijnlijk geweldig. Hetzelfde geldt voor je kind. Alleen zijn er meer platformen waar jij ‘in je tijd’ maar van kon dromen. Staar je dus nooit blind op de websites, platformen of technologie die ze gebruiken. Probeer vooral te kijken naar hun gedrag en motivaties. Denk terug aan je eigen kindertijd om beter te begrijpen wat ze doen en waarom. Daar schuilt het geheim voor een geslaagd gesprek hierover met je kind: praat over zijn gedrag, wat mag en waarop hij moet letten. Dat gaat niet over platformen, websites of smartphones…. maar over opvoeding, waarden en normen. En daar ben je als ouder goed in.

Wat doen kinderen en jongeren online?

Het is duidelijk dat kinderen en jongeren uren spenderen online. Maar wat doen ze dan precies heel de tijd?

De kantelleeftijd voor het bezit van een gsm is de laatste jaren gedaald van 12 naar 9 jaar. Naar filmpjes kijken, muziek luisteren en spelletjes spelen zijn de favoriete activiteiten van kinderen (6-12 jaar). YouTube, Spotify en Netflix zijn hun favoriete platformen. Van zodra ze een gsm hebben, komen TikTok, Snapchat en WhatsApp erbij. Kinderen kiezen voor elk communicatiedoel een ander platform. Spreken met vrienden gebeurt via WhatsApp, ouders krijgen nog een telefoontje.

YouTube en Instagram zijn de favoriete platformen van jongeren (12-18 jaar). 89% van de jongeren gebruikt YouTube minstens wekelijks, bij Instagram is dat 86%. TikTok is voor de meesten geen wekelijkse kost: 28% van de tieners gebruikt het wekelijks. Slechts 39% van de jongeren gebruikt Facebook wekelijks. 

Image Child

Jongeren gebruiken elk platform voor een ander communicatiedoel. Sms’en is voor ouders, Snapchat of Instagram voor vrienden en WhatsApp voor schoolwerk.


54% leest daar dagelijks het nieuws op. De interesse komt bovendien met de leeftijd: bij jongeren uit de derde graad is de nieuwsconsumptie het grootst. Vooral Facebookpagina’s en -groepen blijken in deze context relevant.

Hoe stel je grenzen?

Op zich zijn de regels simpel : wat offline niet mag, mag ook online niet. Zo mag je als minderjarige geen financiële transacties uitvoeren of contracten sluiten. Concreet betekent dit dus:

  • Iemand beledigen of pesten? Mag niet offline, dus ook niet online.
  • Je schaars kleden en aan veel mensen laten zien? Mag niet offline, dus ook niet online.
  • Jd geheimen vertellen aan een onbekende? Mag niet offline, dus ook niet online.

Daarnaast zijn er wel wat “grijze” zones. Zo is de officiële minimumleeftijd van de meeste sociale media (Facebook, TikTok, Instagram) 13 jaar. Toch gebruikt 44% van de 6 tot 12-jarigen TikTok, 27% Snapchat en 22% Instagram. Dit is ook niet wettelijk verboden of er is geen pedagogische uitleg. De gebruikersvoorwaarden leggen deze ondergrens op, vooral vanwege de complexiteit van persoonsgegevens van jongere kinderen. Wilt je kind op Instagram of TikTok? Dan zal hij moeten liegen over zijn leeftijd. Dat is op zich niet ok, maar dit kan eventueel als jij je als ouder comfortabel voelt. Jij kent je kind het beste. Leer ook het platform kennen en bepaal zelf dit kan of niet. Help je kind met de instellingen, gebruik het samen en praat erover. Leer je kind dat hij steeds bij jou terecht kan voor vragen en toon interesse. Hoe jonger je kind, hoe meer nood aan begeleiding. 

Meer weten

Veilig Online Sociale Media.  

 

Het internet in ons gezin

Opvoeden in een digitale wereld

Opvoeden in dit digitale tijdperk lijkt een grote uitdaging gezien de snel veranderende tools. Waarin begeleidt je je kind best wel en niet?

  • Technische kant: NIET. Je kind heeft je hier vaak niet voor nodig, omdat dit heel natuurlijk overkomt bij hem.
  • Do’s & dont’s, online gedrag, problemen gelinkt aan waarden, normen, zelfbeeld, respect en persoonlijke integriteit: WEL. Hier ben je goed in aangezien je deze vragen reeds voor offline situaties beantwoordt.

Heeft je kind een vraag of probleem? Probeer niet te focussen op de “technische” kant, maar bekijk en bespreek het gedrag en de relaties. Bel Child Focus als je toch vast zit via het gratis noodnummer 116 000.

Gouden regel: hou het positief!

  • Focus niet enkel op de risico’s, maar toon interesse in de positieve dingen.

  • Voer een open dialoog en vraag aan je kind om zijn online leefwereld te beschrijven.

  • Ga samen aan de slag: speel samen dat spel, maak samen een filmpje of vlog. Zo creëer je een band met je kind waar je later kan op bouwen om ook minder fijne zaken te bespreken. Als het internet een open thema is, is de kans groter dat je kind bij een probleem naar je toekomt.

Educatief materiaal

Jungle Web

Jungle Web is een educatief spel om met het hele gezin te spelen waarbij snelheid, observatie en kennis rond een veilig en verantwoord internetgebruik centraal staan. Jungle Web stimuleert, met behulp van speelkaarten, symbolen, uitdagingen en vragen een positieve dialoog binnen het gezin rond de online activiteiten van jongeren. Ontdek hier het spel. 

Is je wachtwoord veilig?

Via deze website leren kinderen wat een veilig paswoord is. Ze kunnen er ook creatief aan de slag gaan om zelf een veilig paswoord te maken. Ontdek hier meer info over deze website.

Pakket online challenges - Hoe praat je over online challenges met je kind?

Vaak doen jongeren mee aan online challenges omdat ze nieuwsgierig zijn of gewoon voor de fun. Sommigen doen mee voor de kick of om over hun eigen grenzen te gaan. Anderen doen mee omdat hun vrienden het doen. Hoe praat je hier nu over met je kind? Om het gesprek hierover op gang te trekken, kan je deze gespreksstarter gebruiken. Ontdek hier meer info over deze tool.

Cybersimpel

In samenwerking met Google en Testaankoop ontwikkelde Child Focus Cybersimpel, een website met algemene e-Safetytips. Ontdek hier meer info over dit platform.

Sexting.be 

Deze website bundelt een aantal inzichten, onderzoeksresultaten, tips en tools rond sexting. Wat is sexting ? Hoe kan je veilig sexten? Sexting in de wet, (beleids-)adviezen voor scholen, adviezen voor ouders en jeugdwerkers,... Ontdek hier meer info over deze website.

Afspraken maken

Digitale mediaopvoeding gaat gepaard met afspraken vastleggen. Bij 82% van de kinderen zijn er thuis regels over het mediagebruik. Bij 58% gaat dit over schermtijd, bij 45% over wanneer ze media mogen gebruiken. Er zijn minder regels naarmate kinderen ouder worden.

Hoe maak je afspraken?

  • Vertrek vanuit een positieve insteek: focus op wat wel en niet mag.
  • Vraag naar de mening van je kind en stel samen de regels op.
  • Stel een contract op dat iedereen (ook jij als ouder voor bijvoorbeeld sharenting ondertekent.
  • Vertrouw je kind om de regels te volgen zonder continue controle. Volwassenen die  controleren of filters/ controlesystemen installeren zonder overleg, breken het vertrouwen met hun kind. Kinderen en jongeren appreciëren het niet dat ouders ongevraagd in hun eigen plekje komen. Door zo’n vertrouwensbreuk zal je kind meer en beter dingen verstoppen, desnoods via een tweede geheime gsm.
  • Maak realistische afspraken: vertrek van wat je kind kan en kent. Jongeren ergeren zich bijvoorbeeld aan de veronderstelling dat ze onverstandig zouden omgaan met privacy.

 

Digitale balans

In het leven van je kind zijn heel wat schermen aanwezig (spelconsole, pc, gsm, tablet). Maak daarom afspraken in een open en positieve sfeer over de schermtijd.

Ontdek hier de tips van MediaNest om af te spreken over schermtijd.

Ontdek hier de tips van Speelhetslim om afspraken te maken over online gamen binnen jullie gezin.

Filters, controlesystemen en ouderlijk toezicht

Filters, controlesystemen of ouderlijk toezicht lijken op het eerste gezicht een goed idee om je kind te beschermen tegen ongepaste inhoud. Toch is dit niet echt de ideale oplossing:

  • Er zijn weinig filters die alles wat je zou willen blokkeren ook effectief tegenhouden. Geen enkele technische barrière kan voorkomen dat kinderen op ongepaste inhoud stuiten. Zeker zaken op sociale media kunnen er moeilijk uitgefilterd worden.
  • Er bestaat geen filter die interacties tussen internetgebruikers kan controleren. Veel info is nu eenmaal niet zomaar “juist” of “fout” te noemen. Veel hangt af van je kind, zijn leeftijd en mindset.
  • Kinderen hebben vaak toegang tot verschillende toestellen en die zijn niet noodzakelijk allemaal uitgerust met dezelfde controlesystemen.
  • Een filter kan nooit communicatie en opvoeding vervangen. De ultieme internetfilter start met de band tussen volwassenen en kinderen.

Wat kan je wel doen?

  • Maak goede afspraken met je kind en volg ze op.
  • Praat positief en geïnteresseerd over wat kinderen doen en tegenkomen online.
  • Leer je kind naar jou of een vertrouwenspersoon te stappen in geval van problemen of vragen.
  • Wil je toch een controlesysteem installeren? Praat er dan zeker over met je kind! Zo hou je de relatie positief en heeft je kind niet het gevoel dat je hem bespioneert. Dit zou nefast zijn voor jullie vertrouwensband, die je net nodig hebt om iets te bespreken en om ervoor te zorgen dat hij met problemen naar je stapt.

Wat is sharenting?

Ouders die via hun sociale media belangrijke of leuke dingen waaronder foto’s van hun kinderen delen.

 

Sharenting

Op zich is hier niks mis mee, maar hou altijd rekening met de privacy van je kind. Het recht op privacy is een mensenrecht en dus ook een belangrijk kinderrecht. Kinderen hebben ook het recht om zelf (mee) te beslissen over wat er over hen gedeeld wordt. Vraag toestemming aan je kind om een foto te delen. Jonge kinderen kunnen hier moeilijk over oordelen, maar je zal verrast zijn hoe snel ze een mening uiten. Kinderen van 7-8 jaar zijn hier al toe in staat. Hoe ouder ze worden, hoe sterker hun mening hierover.

Bekijk hieronder een stappenplan als hulp om te checken of een foto echt ok is.

 

1: Mag iederéén deze foto zien?

En daarmee bedoelen we écht iedereen. Want ja, jij kunt een foto delen met je vrienden op Facebook, maar die vrienden kunnen de foto downloaden, taggen, doorsturen, delen… Je mag er dus van uitgaan dat er méér mensen je foto zien dan je denkt.

O “Mmm, misschien beter niet dan” > hou de foto voor jezelf
O “Geen probleem, iedereen mag dit zien” > ga naar vraag 2

2: is dit nú leuk? En zal dat later ook nog zo zijn?

Wellicht is de foto nu schattig en/of grappig, anders zou je ze niet willen delen. Maar kijk eens wat verder in de toekomst. Je peuter die woede-uitbarstingen krijgt, grappige uitschuivers maakt, woorden verkeerd uitspreekt of in de inhoud van zijn potje zit te prutsen: de kans dat je tiener zichzelf op die manier graag terugziet, is klein.

O «Ok, dit kan later gênant worden” > hou de foto voor jezelf
O “Ook later kan dit door de beugel” > ga naar vraag 3

3: is er naakt te zien?

Schattige blote babybilletjes, kleine meisjes op het strand in bikini: we denken doorgaans dat een streepje bloot onschuldig is als kinderen nog klein zijn. Het is natuurlijk geen probleem om die foto’s te tonen in familiecontext, maar online let je er beter mee op. We zien soms dat die beelden uit de context kunnen gehaald worden en terechtkomen op websites waar seksuele misbruikbeelden van kinderen gedeeld worden of waar kinderen worden geseksualiseerd. Het is dus niet omdat je het onschuldig bedoelt, dat het altijd even onschuldig geïnterpreteerd wordt.

O “Ai, er is een bloot piemeltje, vaginaatje of billetje te zien op deze foto” > hou de foto voor jezelf
O “Geen probleem, geen bloot te zien” > ga dan naar vraag 4

4: zijn je privacy-instellingen in orde?

Uit alle onderzoeken blijkt dat ouders doorgaans weinig weten van privacy-instellingen. Nochtans dienen ze om foto’s en filmpjes, en zeker die van kinderen, af te schermen.

O “Que? Ik ken echt niks van privacy-instellingen” > Post je foto niet of pas je privacy-instellingen aan
O "Ok, ik heb mijn privacy-instellingen nagekeken/aangepast” > Goed zo, ga dan naar vraag 5

5: staan er nog andere mensen op de foto?

Wellicht waren er nog andere kinderen in het zwembad, de speeltuin of op het verjaardagsfeestje, dus de kans is reëel dat zij ook mee in beeld komen. Zijn andere kinderen herkenbaar? Dan moet je volgens de Belgische wetgeving eerst om toestemming vragen aan de ouders omwille van portretrecht om de foto te maken, te delen met anderen en te taggen.

O “Wat een gedoe, ik heb geen contactgegevens van die andere ouders” > Alle begrip, maar post dan je foto liever niet
O “Mijn kind staat alleen te blinken op de foto” OF “Gecheckt met de andere ouders, voor iedereen ok” > Je bent er bijna, ga naar vraag 6

6: heb je de toestemming van je kind gevraagd?

Hoezo, ik bepaal toch zelf wat ik post? In theorie wel (als dat binnen de perken blijft van wat fatsoenlijk is tenminste), en zolang je kind amper kan spreken, heeft toestemming vragen geen zin. Maar als je niet wilt dat je kind later zijn privacy te grabbel gooit op het internet, doe het dan zelf ook niet. Door nu al toestemming te vragen vanaf dat je kind weet wat sociale media zijn en wat jij erop doet, introduceer je dat als een normale gang van zaken.

O Nee, want mijn kind is nog maar enkele maanden oud” > Dan kun je inderdaad geen toestemming vragen. Heb je alle voorgaande vragen overlopen? Druk dan op de post-knop en geniet van de duimpjes en leuke comments!
O  “Ja, en mijn kind wil niet, jammer” > Inderdaad jammer, maar post de foto toch maar niet uit respect voor zijn privacy
O “Ja, en mijn kind zegt: doe maar” > Super, druk dan op de post-knop en geniet van de duimpjes en leuke comments!

Ontdek hier meer info en tips.

Online relaties en seksualiteit

Relaties en seksualiteit zijn van alle tijden én leeftijden. Met het verschil dat de leefwereld van jongeren, waaronder hun seksuele ontwikkeling, zich vandaag zowel offline als online afspeelt.

Het is normaal dat je als ouder bezorgd bent om wat je kind online deelt.

Net zoals een voorbehoedsmiddel nooit garantie geeft op 0% risico, claimen wij dit evenmin. Er zullen altijd risico’s zijn en daar moeten kinderen mee leren omgaan. Online seksualiteit verbieden of verzwijgen is geen goed idee, net zoals hopen dat jongeren bepaalde dingen niet zullen doen. Dat werkt niet. We moeten wel spreken met kinderen over positieve seksualiteit en de online beleving als leuke en veilige aanvulling. 

Stel die gesprekken niet te lang uit. Het is een fabeltje dat je zou moeten wachten tot een bepaalde leeftijd. Je zal echt geen slapende honden wakker maken of je kind “op ideeën brengen”. Integendeel, kinderen en jongeren zijn weerbaarder offline & online wanneer ze seksualiteit als een normaal gespreksonderwerp beschouwen.
 
Veilig Online ‘Online relaties en seksualiteit’

Sexting

Wat is sexting?
Sexting, een samentrekking van de Engelse woorden “sex” en “texting”, staat voor de uitwisseling van seksueel getinte berichten, foto’s of video’s via digitale media.

“Twee jongeren sturen elkaar een naaktfoto, ze vinden het spannend en leuk!”

De uitwisseling van seksueel getinte beelden of berichtjes is een manier van alle tijden en leeftijden om te experimenteren met seksualiteit. Sexting kan zo deel uitmaken van een gezonde seksuele ontwikkeling waarbij jongeren volop hun (seksuele) identiteit uittesten en vormgeven.

Hoe praat je best over sexting?

  • Bespreek dit spontaan door in te spelen op bepaalde gebeurtenissen zoals een tv-programma, radio-interview of sexting-situatie die zich voordeed op school.
  • Gun je kind privacy: meekijken of stiekem controleren wat je kind naar wie stuurt, is niet goed voor jullie vertrouwensrelatie.
  • Bespreek dit op een positieve en open manier: dit verhoogt de kans dat je kind naar jou komt bij problemen. Vindt hij het soms lastig om iets met jou als ouder te bespreken, verwijs hem dan naar een andere vertrouwenspersoon (een leider van de jeugdbeweging, een leraar of een organisatie met luisterend oor zoals Child Focus of Awel,…).

Waarover praten?

  • Toestemming staat centraal: niemand mag je ooit dwingen of overhalen om iets ongewenst te doen. Enkel als beide personen zin hebben in sexting, is het ok. Twijfelt één persoon nog maar een klein beetje, doe het dan niet. Ongevraagd een sext versturen, hoort absoluut niet en is strafbaar. Meer hierover vind je in “Grenzen overschreden”.
  • Sexting gebeurt tussen personen die elkaar vertrouwen. Een sext ontvangen, is een intiem cadeau. Je krijgt het vertrouwen van een persoon om dit te ontvangen. Schaad dit vertrouwen niet. Doe je dat wel, dan ben je strafbaar. Meer hierover vind je in “Grenzen overschreden”. 
  • Eens een foto online is, is het niet eenvoudig om deze eraf te halen. Eens je een sext hebt gestuurd, controleer je niet meer wat er verder gebeurt. Maak daarom onderlinge afspraken.
    • Sexting wordt veiliger wanneer je onherkenbaar bent. Dit wil zeggen dat:
    • Je hoofd niet zichtbaar is.
    • Je tattoos, piercings, geboortevlekken, accessoires of andere herkenbare dingen, niet te zien zijn.
    • De achtergrond neutraal of vrij is van posters of andere herkenbare elementen.

 

Problematische sexting

Ontdek hier wanneer sexting problematisch is, hoe je hierover kan praten met je kind en welke stappen je kan ondernemen als je kind hiermee geconfronteerd wordt.

Veilig Online online relaties en seksualiteit 

 

Porno

Porno toont seksueel gedrag (in verschillende vormen zoals foto’s, films, tekeningen,...) om seksuele lust op te wekken. Door het internet is de hoeveelheid aan en beschikbaarheid van porno exponentieel gestegen.

Het is niet abnormaal of onrustwekkend als je kind naar porno kijkt. Het is normaal dat hij op zoektocht gaat. Jongeren zijn nieuwsgierig naar seks en zitten op kruissnelheid van hun seksuele ontwikkeling, met een piekend libido. Bovendien biedt het internet de kans om in alle discretie informatie te krijgen over seksualiteit.

Hoe praat je best over porno?

  • Praat op een positieve manier en stel het gesprek over seksualiteit en porno niet uit. Het is een fabeltje dat je zou moeten wachten tot een bepaalde leeftijd. Je zal echt geen slapende honden wakker maken. Integendeel, kinderen en jongeren zijn weerbaarder offline én online wanneer ze seksualiteit als een normaal gespreksonderwerp beschouwen.
  • Bespreek dit spontaan door in te spelen op bepaalde gebeurtenissen zoals een tv-programma, een seksscène die jullie al dan niet wegzapten of een radio-interview.
  • Gun je kind privacy: meekijken of stiekem controleren wat je kind naar wie stuurt, is niet goed voor jullie vertrouwensrelatie.
  • Bespreek dit op een positieve en open manier: dit verhoogt de kans dat je kind naar jou komt bij problemen of vragen.
  • Geef mee dat pornofilms zelden een realistisch beeld geven van seksualiteit en relaties. Leg uit dat ze gemaakt worden met acteurs en dat scènes (her)opgenomen en vakkundig gemonteerd worden. Het idee wordt gecreëerd dat iedereen altijd zin heeft in seks, er nooit problemen zijn en het eindeloos kan duren.
  • Leg je kind uit dat in een gezonde relatie partners gelijkwaardig zijn, toestemming belangrijk is en je mag weigeren. Geef mee dat in porno de vrouw vaak onderdanig wordt afgebeeld en de focus op seksueel genot ligt. In de realiteit moet je praten over wat je al dan niet wilt en hoe dit veilig kan.

Contact met onbekenden

Het internet en de sociale media zijn ideaal om te communiceren met anderen. Kinderen en jongeren praten online vooral met personen die ze ook offline kennen. Je kan online natuurlijk ook nieuwe personen ontmoeten via bijvoorbeeld games. Niet alle onbekenden vormen een risico voor je kind. Bovendien vinden onaangename ervaringen meestal plaats in een omgeving van bekenden. De regel “geen contact met onbekenden” geeft bijgevolg een verkeerd en onduidelijk signaal aan kinderen. Nieuwe personen ontmoeten is fijn en belangrijk, dat is voor kinderen en jongeren niet anders. Integendeel, zij stellen zich vaak heel makkelijk open naar anderen toe. Als ouder kan je dit zeker stimuleren en tegelijkertijd is het goed om kinderen kritisch te laten nadenken over ontmoetingen met onbekenden, online én offline.

Maak je kind weerbaar door alvast hierop te letten:

  • Kies op openbare platforms en games voor een neutrale pseudoniem als gebruikersnaam. Deze mag niet verwijzen naar de voor- of familienaam, leeftijd of geslacht van je kind. Een seksueel getinte gebruikersnaam is evenmin een goed idee.
  • Leer je kind de 10-minuten regel: voeg enkel iemand online toe waarmee je al eens offline minimaal 10 minuten hebt gesproken.
  • Deel niet zomaar persoonlijke gegevens (telefoonnummer, thuisadres, school, leeftijd, bankgegevens,…) met een onbekende. Je doet dit niet op straat, dus ook niet online.
  • Praat met een vertrouwenspersoon in geval van een moeilijke situatie.  Vindt je kind het soms lastig om iets met jou als ouder te bespreken, verwijs hem dan naar een andere vertrouwenspersoon (een leider van de jeugdbeweging, een leraar of een organisatie met luisterend oor zoals Child Focus of Awel,…).
  • Geef mee dat je kind iets niet moeten wissen uit angst voor je reactie. Het kan iedereen overkomen en hulp durven vragen, is juist slim.
  • Vertrouw je buikgevoel: als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dit meestal ook. Moedig je kind aan om dit signaal niet te negeren en hulp te zoeken bij een vertrouwenspersoon.
  • Pas privacy-instellingen aan op elk sociaal medium: zo kies je wat je deelt en met wie. Maak de vergelijking met het offline leven. Je kan veel delen met personen die je heel goed kent, aan onbekenden daarentegen vertel je niet je  diepste geheimen. Standaard staan privacy-instellingen vaak op “publiek”. Moedig je kind aan om dit aan te passen naar “privé” of ontdek samen hoe je dit kan doen.
  • Sociale media werken de opties regelmatig bij, herinner elkaar eraan om deze regelmatig te checken en eventueel te wijzigen.
  • Leer je kind dat er goede en slechte geheimen zijn. Een goed geheim is bijvoorbeeld een verrassingsfeestje. Een slecht geheim maakt je bang, verdrietig, onzeker en geeft je mogelijk een schuld- of schaamtegevoel. Moedig je kind aan om, als hij zich zo voelt, dit te vertellen aan een vertrouwenspersoon.
  • Als je kind wilt afspreken met een onbekende, geef je hem best dit advies:
    • Breng een vertrouwenspersoon op de hoogte van waar je naartoe gaat, met wie en wanneer je terug thuis zal zijn.
    • Of nog beter, laat je afzetten door iemand die de persoon kan zien of neem iemand mee.
    • Spreek overdag af op een publieke, drukke plaats. Weiger een afspraakje bij jou of je gesprekspartner thuis.
    • Neem zeker je gsm mee.
  • Leer je kind om de webcam niet zomaar aan te zetten.
  • Extra tip voor sexting: wees voorzichtig. Dit gebeurt tussen mensen die elkaar vertrouwen. Bij een onbekende ben je nooit helemaal zeker van zijn identiteit en bedoelingen. Je doet dus beter niet aan sexting met onbekenden. Als je het toch wilt doen, maak dan duidelijke afspraken en zorg ervoor dat je onherkenbaar bent. 
  • Extre tips specifiek voor gaming: chat alleen IN het spel en OVER het spel. Dus niet met een gamevriend verder over andere zaken praten via WhatsApp of in de chatbox.

 

Grenzen overschreden

Relaties en seksualiteit zijn van alle tijden én leeftijden. Met het verschil dat de leefwereld van jongeren, waaronder hun seksuele ontwikkeling, zich vandaag zowel offline als online afspeelt. Soms loopt dit niet zoals gepland en dreigt er zich een incident voor te doen of deed een incident zich voor.

Het kan heel heftig zijn als je kind betrokken is bij een incident dat de (seksuele) integriteit schaadt. Dit kan allerlei emoties bij jou teweegbrengen. Misschien ben je van streek omdat je nooit verwachtte dat je kind dit zou overkomen of ben je bezorgd voor de toekomst.

Onderstaande info kan je gezin ondersteunen om actie te ondernemen. Bel gerust naar het gratis 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7.

Praten over schokkende gebeurtenissen is niet vanzelfsprekend. Mogelijks schaam je je of voel je je schuldig. Het is een grote stap, maar het lucht op als je deelt.

 

Sexting, Sextortion en Grooming

Sexting is problematisch als:

  • Er geen toestemming werd gegeven om de beelden te maken, de beelden werden gedeeld of doorgestuurd naar anderen.
  • Je kind ongewild een naaktfoto of –filmpje kreeg.

“Er staat een intiem beeld van mijn kind online” – Wat kan je doen?

  1. Probeer rustig en open te praten met je kind. Blijf je kind steunen en bied een luisterend oor en hulp. Het is moedig en verstandig dat je kind hiermee naar jou stapt.
  2. Veroordeel je kind niet. Hij gaf zijn vertrouwen en de verspreider schaadde dit vertrouwen. Het verspreiden of doorsturen van een naaktfoto zonder toestemming is een inbreuk op de strafwet, de privacywet en het afbeeldingrecht. Je kind is niet schuldig, maar wel de verspreider. 
  3. Vraag aan de verspreider om de beelden te verwijderen. Neem contact op met de school als hij op dezelfde school zit. Vraag eerst de toestemming van je kind. Weet je niet wie erachter zit? Controleer dan de website. Vaak vind je onder- of bovenaan een link naar termen als “help”, “contact” of “abuse”. Vermeld om welk beeld het gaat, de leeftijd van je kind en dat er geen toestemming werd gegeven om dit online te plaatsen en dat je wilt dat dit verwijderd wordt.
  4. Vraag aan de andere ontvangers om het beeldmateriaal te verwijderen en de verdere verspreiding te stoppen als je ze kent. 
  5. Het verspreiden of doorsturen van sexting zonder toestemming is strafbaar. Je kan hiervoor klacht indienen bij de politie. Child Focus kan je hierbij ondersteunen.
  6. Meld het profiel op het sociale mediakanaal. Blokkeer de persoon op sociale media zodat hij geen berichten meer kan sturen naar je kind.
  7. Pas de privacy-instellingen aan.

Bel gerust naar het gratis 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7.

“Mijn kind ontvangt ongewenst intieme beelden” – Wat kan je doen?

  • Kent je kind de verzender van het beeldmateriaal? Laat weten dat je wilt dat dit stopt en je zulke beelden niet wilt krijgen.       
  • Ken je de verzender niet? Controleer de website. Vaak vind je onder- of bovenaan op een link naar termen als “help”, “contact” of “abuse”. Vermeld om welk beeldmateriaal het gaat en geef mee dat je geen toestemming gaf om dit te ontvangen. Dit heet “rapporteren”.
  • Hou alle gesprekken en beeldmateriaal bij. Je kan samen met je kind screenshots nemen van de gesprekken. Dit kan je later gebruiken als je klacht wilt indienen bij de politie of er mee naar school wilt stappen.
  • Je kan klacht indienen bij de politie. Als je dit wenst, kan Child Focus je hierbij ondersteunen.
  • Blokkeer de persoon op sociale media zodat hij geen berichten meer kan versturen.
  • Druk je kind op het hart dat de verspreiding van het beeldmateriaal stopt bij hem.

Heeft je kind ongewenst intieme beelden ontvangen?  Bel gerust naar het gratis 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7.

Ontdek hier tips om preventief over sexting te praten met je kind.

Sextortion

Wat is sextortion ?

Bij sextortion of seksuele afpersing raken slachtoffers online bevriend met de dader die zich vaak voordoet als leeftijdsgenoot, maar in werkelijkheid gaat het om criminele bendes. Na verloop van tijd krijgen de gesprekken een seksuele wending en overhaalt de crimineel het slachtoffer om intieme beelden van zichzelf door te sturen. Er wordt gedreigd om de beelden openbaar te maken als het slachtoffer niet snel met nieuwe beelden of geld over de brug komt. Sextortion is strafbaar, het gaat hierbij zowel om oplichting als afpersing.

Ontdek hier een filmpje dat uitlegt wat sextortion is.

“Mijn kind wordt onder druk gezet om intieme beelden te tonen/verzenden” – Wat kan je doen?

  • Probeer rustig en open te praten met je kind. Blijf je kind steunen en bied een luisterend oor en hulp. Het is moedig en verstandig dat je kind hiermee naar jou stapt.
  • Veroordeel je kind niet. Iemand anders stelde strafbaar gedrag, je kind is niet schuldig
  • Ga niet in op de bedreigingen en doe niet wat de afperser vraagt. Ook al betaal je, er is geen garantie op verdere verspreiding van het beeldmateriaal. Betaal dus nooit! Word niet boos als je kind al betaalde. Je kind heeft je steun nodig.
  • Verzamel alle bewijzen (chatgesprekken, beeldmateriaal, e-mails, bankgegevens van de afperser). Je kan samen met je kind screenshots nemen van de gesprekken. Dit kan je later gebruiken als je klacht wilt indienen bij de politie.
  • Zoek online samen met je kind zijn naam of pseudoniem die hij gebruikte met de dader. Als het beeldmateriaal toch online werd gezet, vind je het mogelijks op die manier. Mocht je het vinden, kan je dit melden op de website. Vaak vind je onder- of bovenaan op een site een link naar termen als “help”, “contact” of “abuse”. Vermeld om welk beeldmateriaal het gaat, de leeftijd van je kind is en dat er geen toestemming werd gegeven om dit online te plaatsen en dat je wilt dat dit verwijderd wordt.
  • Sextortion is een ernstige misdrijf waarvoor je klacht kan indienen bij de politie. Als je dit wenst, kan Child Focus je hierbij ondersteunen.
  • Rapporteer het profiel op het sociaal medium en blokkeer de persoon op sociale media. Zo kan deze persoon je kind niet meer contacteren.

Is je kind slachtoffer van sextortion of seksuele afpersing? Bel gerust naar het gratis 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7.

Grooming

Wat is grooming?

Online grooming staat voor het proces waarbij een volwassene doelbewust minderjarigen benadert en manipuleert met het oog op een seksueel doeleind. Groomers trachten een vertrouwensband te bouwen met het kind door interesse te tonen, complimentjes te geven om zo geleidelijk aan over te gaan tot seksueel getinte vragen en handelingen. Grooming kan zowel tot online (via de webcam, chat, e-mail, ...) als offline (via een fysieke ontmoeting) seksueel geweld leiden. Bovendien kan de groomer beeldmateriaal aanmaken of verspreiden waardoor het kind opnieuw slachtoffer wordt. Daarbij tracht de dader zijn eigen risico in te perken door zo weinig mogelijk over zichzelf vrij te geven. Hij moedigt ook het kind om hun chatvriendschap te verzwijgen onder het mom van “ons geheimpje”.

 “Mijn kind heeft online contact met een persoon die verdacht lijkt” – Wat kan je doen?

  • Probeer rustig en open te praten met je kind. Blijf je kind steunen en bied een luisterend oor en hulp. Het is moedig en verstandig dat je kind hiermee naar jou stapt.
  • Veroordeel je kind niet. Iemand anders stelde strafbaar gedrag, je kind is niet schuldig
  • Verzamel alle bewijzen (beeldmateriaal, gesprekken). Je kan samen met je kind screenshots nemen van de gesprekken. Dit kan je later gebruiken als je klacht wilt indienen bij de politie.
  • Grooming is een ernstige misdrijf waarvoor je klacht kan indienen bij de politie. Als je dit wenst, kan Child Focus je hierbij ondersteunen.
  • Rapporteer het profiel op het sociaal medium en blokkeer de persoon op sociale media. Zo kan deze persoon je kind niet meer contacteren.

Is je kind mogelijks slachtoffer van grooming? Bel gerust naar het gratis 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7.

Ontdek hier onze tips om preventief over grooming te praten met je kind.

Cyberpesten

Wat is cyberpesten?

Cyberpesten is pesten met een online aspect zoals via sms en sociale media. Er wordt van pesten gesproken als een persoon of groep:

  • vanuit een machtspositie;

  • de intentie heeft om een ander te kwetsen;

  • dit gedrag meermaals of herhaaldelijk stelt;

  • blijft doorzetten ondanks de signalen van het slachtoffer en/of de omgeving om ermee te stoppen.

Pesten als groepsprobleem

Vroeger was pesten een zaak tussen “de pester” en “de gepeste”. Dat dichotome karakter werd ondertussen losgelaten, vandaag wordt cyberpesten bekeken als een groepsprobleem bestaande uit 3 rollen:

  1. de dader
  2. het slachtoffer
  3. de omstaander(s)

Een kind kan dus zonder zelf slachtoffer of dader te zijn, betrokken zijn bij een cyberpestsituatie. Mogelijks denk je “Bemoei je daar maar niet mee” of geef je dit mee als raad aan je kinderen. Toch is de reactie van omstaanders heel belangrijk. De dader dwingt als het ware ieder kind tot een keuze en ook als ouder neem je hier mee een keuze in. De reactie van de omstaander is niet te onderschatten, het kan een groot verschil maken voor het slachtoffer.

"We zijn niet allemaal verantwoordelijk dat er gepest wordt, maar we zijn er wel allemaal verantwoordelijk voor dat het stopt!"

Gie Deboutte, 2020


Cyberpesten vs offline pesten

Pesten en cyberpesten hebben dezelfde onderliggende dynamiek, maar toch zijn er belangrijke verschillen. Cyberpesten is vaak een verlengstuk van “offline” pesten met bijkomende aspecten:

  • De identiteit van de pester blijft wel eens onbekend, wat een groter gevoel van onmacht bij het slachtoffer kan geven.
  • “Offline” pesten stopt wanneer een jongere de plaats verlaat waar hij gepest wordt (op school, in de jeugdbeweging, sportclub,…). Cyberpesten kan overal en op eender welk tijdstip blijven doorgaan.
  • Wat online staat, blijft online, dus ook online pesterijen.

 “Mijn kind wordt online gepest” – Wat kan je doen?

  • Wees attent op signalen van je kind die wijzen op pestgedrag (stress, onzekerheid, daling van het zelfvertrouwen, tegenagressie,…). Luister en steun je kind.
  • Het is mogelijk dat je kind pas na lange tijd naar jou stapt. Stel hier geen “waarom-vraag” over hoe het komt dat hij niet meteen naar jou kwam. Prijs je kind dat hij nu durft te praten.
  • Onderneem geen stappen zonder afstemming met je kind. Ga dus niet aan de schoolpoort staan, zonder dat je kind dit weet. Stem samen af welke stappen jullie zullen ondernemen.
  • Reageer niet op de haatberichten. Blokkeer de afzenders en meld het misbruik bij de website of app.
  • Geef je kind mogelijkheden om hulp te zoeken:
  • Breng, in samenspraak met je kind, de school en het CLB op de hoogte en schakel in ernstige gevallen de politie in.
  • Verzamel alle bewijzen (gesprekken, beeldmateriaal). Je kan samen met je kind screenshots nemen van de gesprekken.

Is je kind mogelijks slachtoffer van cyberpesten? Bel gerust naar het gratis 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7.

“Mijn kind pest een ander kind online” – Wat kan je doen?

Het kan heel heftig zijn voor jou als je kind zegt of je te horen krijgt dat hij iemand online pest. Misschien was je van streek omdat je dit nooit verwachtte van je kind, ben je boos of bezorgd om de toekomst. Dat gevoel is volstrekt normaal.

  • Probeer rustig en open te praten met je kind.
  • Maak duidelijk dat je pesten niet aanvaardt. Veroordeel je kind niet, wel zijn gedrag. Maak je kind hierbij ook bewust van de gevolgen van dat gedrag voor de andere.
  • Zoek samen naar oplossingen om het (cyber)pesten te stoppen en kijk er ook op toe dat het stopt. Het is goed om een herstelactie op te zetten. Laat dit vanuit je kind komen. Blijft hem ondersteunen bij de opzet van de actie. Meer info: www.sorrybox.be.
  • Verban het internet niet. Zorg er wel voor dat je kind zijn verantwoordelijkheid opneemt.
  • Help je kind om op een positieve manier (online) om te gaan met anderen.

“Mijn kind is omstaander van een pestsituatie” – Wat kan je doen?

  • Moedig je kind aan om het slachtoffer te steunen en niet mee te doen met de (cyber)pester. Prijs je kind als hij zo moedig is om (liefst samen met anderen) het slachtoffer te steunen, blijf erop toezien dat je kind niet zelf in problemen komt.
  • Verduidelijk je kind wat het slachtoffer ervaart en wat maakt dat (cyber)pesten niet ok is.
  • Leg je kind uit zeker geen pestberichten, -foto’s, of -filmpjes door te sturen.
  • Leer je kind cyberpesterijen te melden in de app zelf, aan een vertrouwenspersoon of in ernstige gevallen aan de politie.

Link Veilig Online “Cyberpesten”

Problematisch naar porno kijken

Porno toont seksueel gedrag (in verschillende vormen zoals foto’s, films, tekeningen,...) om seksuele lust op te wekken. Door het internet is de hoeveelheid aan en beschikbaarheid van porno exponentieel gestegen.

Het is niet abnormaal of onrustwekkend als je kind naar porno kijkt. Het is normaal dat hij op zoektocht gaat. Jongeren zijn nieuwsgierig naar seks en zitten op kruissnelheid van hun seksuele ontwikkeling, met een piekend libido. Bovendien biedt het internet de kans om in alle discretie informatie te krijgen over seksualiteit. Ontdek hier hoe je over porno kan praten met je kind.

Soms zijn ouders bezorgd als hun kind naar porno kijkt omdat de aard of hoeveelheid problematisch lijkt. Herken je deze dynamiek of maak je je zorgen om de hoeveelheid of aard porno dat je kind bekijkt? Bel gerust naar het gratis 116 000-nummer van Child Focus. We luisteren naar jou, denken met jou mee en dit 24/7.

 “Mijn kind kijkt naar te veel of te extreme porno” – Wat kan je doen?

Regelmatig naar porno kijken, is op zich ok. Het kan wel problematisch worden als je kind steeds vaker kijkt of op zoek gaat naar steeds extremer materiaal.

  • Probeer rustig, open en op een discrete manier te praten met je kind. Toon in eerste instantie begrip.
  • Vertrek bij het gesprek vanuit bezorgdheid en niet vanuit boosheid. Op die manier zet je het gesprek niet “vast”. Heb je het gevoel dat je kind verslaafd geraakt aan porno? Zoek dan hulp bij een CAW, CGG, je huisarts, een seksuoloog of psycholoog.
  • Gun je kind wel privacy. Meekijken of stiekem controleren wat en hoeveel je kind naar porno kijkt, is contraproductief in een vertrouwensrelatie. Praten op een open manier zal daarentegen net de kans verhogen dat je kind naar jou stapt bij problemen.

“Het soort porno waarnaar mijn kind kijkt, is verdacht” -  Strafbare porno

Regelmatig naar porno kijken, is op zich ok. Het kan echter wel problematisch worden als je kind naar porno kijkt waarbij:

  • Personen onder de 18 jaar betrokken zijn. Deze strafbare beelden kan je melden via het burgerlijk meldpunt van Child Focus.
  • Er personen betrokken zijn die geen toestemming hebben gegeven voor de aanmaak of publicatie ervan.
  • Er schadelijke seksuele activiteiten of seksueel geweld worden afgebeeld.

Privacy

Veilig Online ‘internet en privacy’

Recht op afbeelding

Wat is het recht op afbeelding?
Dagelijks worden duizenden beelden, vaak met andere personen zoals vrienden of familie, op sociale media geplaatst. Zomaar beelden van anderen online plaatsen mag eigenlijk niet. Iedereen beschikt over een recht van afbeelding, dus het recht om over zijn afbeelding te beslissen en deze te beheren. Een foto - schadelijk of niet- van een herkenbare persoon mag pas worden gepost als hij vooraf toestemde.

Hoe ga je om met het recht op afbeelding?

  • Leer je kind om het recht op afbeelding van anderen te respecteren door toestemming te vragen voor hij een foto van iemand post.
  • Je kind moet toestemmen vooraleer er iets online gezet wordt. Staat er toch iets online dat hij niet publiek wil? Dan kan je steeds vragen om dit te verwijderen. Eerst aan diegene die het postte. Lukt dit niet? Contacteer dan de website of het sociaal medium waarop het gepost werd. Lukt dit niet? Bel Child Focus via het gratis 116 000-nummer en we zoeken samen naar een oplossing.
  • Respecteer het recht van afbeelding van je kind. Denk goed na over wat je van hem online post en praat hier samen over. Ontdek hier een stappenplan om je te helpen beslissen of iets geschikt is voor je sociale media.

Digitale voetafdruk & e-reputatie

Je digitale voetafdruk bestaat uit alle sporen die je online achterlaat en die iedereen kan zien. Een bericht op een forum, een reactie onder een foto, een klik op een banner, een tweet, …

Je digitale of e-reputatie is vergelijkbaar met die offline: hoe anderen jou zien. Het staat voor het beeld dat anderen van jou krijgen wanneer ze online informatie over jou zoeken

Deze e-reputatie hangt af van verschillende factoren:

  • Je digitale voetafdruk
  • Wat je online plaatst
  • Wat anderen over jou posten

Hoe kan je je kind steunen om met zijn e-reputatie om te gaan?

  • Google af en toe samen de naam van je kind.
  • Wil je kind iets niet online zien, neem dan contact op met diegene die het postte en vraag om het te verwijderen. Je kan onder andere een beroep doen op het recht van afbeelding.
  • Vind je via Google iets dat je kind zelf gepost heeft, maar tè persoonlijk is? Verwijder het dan of pas de privacy-instellingen aan om het enkel zichtbaar te maken voor bepaalde personen.
  • Een groot stuk van je e-reputatie begint bij wat je over jezelf online zet. Leer je kind om hier op een waakzame manier mee om te gaan.

Veilig wachtwoord

Met een wachtwoord identificeer je je online. Het is belangrijk dat je kind een sterk wachtwoord kiest en hij deze ook zo veel mogelijk geheim houdt. Hoe kies je een sterk wachtwoord?

  • Een sterk wachtwoord heeft minstens 13 karakters bestaande uit cijfers, zowel hoofd- als kleine letters en een teken (+, -, / …).
  • Het is makkelijker om een wachtzin te onthouden, maar kies er wel een die enkel voor jou betekenis heeft en die niet alleen bestaande woorden bevat. 
  • Controleer hier de kwaliteit van een wachtwoord en maak via een tekentool een goed wachtwoord aan.

"Een goed wachtwoord is zoals een tandenborstel: je geeft die aan niemand, zelfs niet aan je beste vriend. Je vervangt hem bovendien best regelmatig."


Als je hele jonge kinderen hebt, is het goed om hun wachtwoord te kennen. Ze zullen wel snel nood hebben aan een eigen plek online. Volwassenen moeten leren om hen te vertrouwen en hun geheimpjes te respecteren. Met voldoende begeleiding, opvoeding, open en positieve gesprekken kan je ze zeker wapenen en bijstaan. Zo hoef je hun wachtwoord zelfs niet te kennen. Pas eventueel het trucje van de “gesloten enveloppe” toe met jongere kinderen: je kind schrijft zijn wachtwoord op, stopt het in de enveloppe en verzegelt het. Spreek af op welke plek je deze laat liggen en beloof elkaar dat je deze enkel in noodgevallen gebruikt.

Altijd geconnecteerd

We leven in een geconnecteerde wereld. Met onze smartphone dragen we de hele wereld in onze zak. Daardoor is het soms uitdagend om de juiste digitale balans te vinden. Soms gaat onze connectie ook verder dan we zelf beseffen. Denk maar aan de zogenaamde “connected toys”, speelgoed dat ook informatie online kan uploaden. Je hoort wel eens dat anderen via wifi of bluetooth kunnen “inbreken” in dit speelgoed of dat ze het vanop afstand kunnen hacken of gesprekken met je kind kunnen opnemen. Moet je dit fijne speelgoed dan maar mijden? Zeker niet! Zorg ervoor dat je je goed informeert over wat je koopt en hoe je dit op een optimale manier kan beveiligen.

Ook geolokalisatie is iets waar mensen, zeker kinderen, te weinig bij stilstaan. Als je iets post op sociale media via je smartphone, wordt automatisch je locatie meegestuurd. Soms wordt die er, zonder dat je het beseft, ook automatisch bij gepost. Dat is zeker niet altijd nodig, integendeel. Je online vrienden en volgers hoeven niet per se te weten waar je precies bent. Check dus zeker de instellingen samen met je kind en zorg ervoor dat dit niet automatisch gedeeld wordt.