VerdwijningenNiet-begeleide minderjarigenWat is een niet-begeleide minderjarige ?

 

In de wet

Volgens de Voogdijwet (Art.5) van 24 december 2002 zijn niet-begeleide minderjarigen kinderen en jongeren die:

  • onder de 18 jaar zijn;
  • niet begeleid zijn worden een persoon die het ouderlijk gezag of de voogdij over hen uitoefent;
  • onderdaan zijn van een land dat geen lid is van de Europese Economische Ruimte (EU lidstaten + Liechtenstein, Noorwegen en IJsland);
  • verkeren in één van de volgende situaties:
    • erkenning als vluchteling;
    • niet voldoet aan de voorwaarden inzake toegang tot en verblijf op het grondgebied vastgesteld in de wetten betreffende de toegang tot het grondgebied.

 

Sinds 21 november 2014 genieten ook kwetsbare Europese minderjarigen dezelfde bescherming als ze:

  • onder de 18 jaar;
  • onderdaan zijn van de EER (Europese Economische Ruimte) of van Zwitserland;
  • niet begeleid worden door een persoon die het ouderlijk gezag of de voogdij uitoefent op grond van het Wetboek Internationaal Privaatrecht;
  • geen gelegaliseerd document hebben waaruit blijkt dat ze een toestemming hebben om te reizen in België;
  • niet ingeschreven zijn in het bevolkingsregister ;
  • zich bevinden in één van de volgende situaties:
    • aangemeld bij de Dienst Vreemdelingenzaken als slachtoffer van mensenhandel of mensensmokkel. De procedure staat in artikel 61/2, §2, tweede lid Verblijfswet;
    • of zich bevindt in een kwetsbare toestand. De dienst Voogdij beslist hierover.

 

Op basis van de Opvangwet van 12 januari 2017 heb je als minderjarige recht op medische, psychische, maatschappelijke begeleiding en juridische hulp, ongeacht je verblijfsprocedure.

 

Principes Child Focus

Child focus maakt geen onderscheid en behandelt deze verdwijningsdossiers met evenveel zorg en professionalisme als andere verdwijningen. In tegenstelling tot andere verdwijningen, kan Child Focus hier niet steunen op de ouders om het onderzoek voort te zetten. Daarom zal Child Focus extra inspanningen leveren om deze verdwijningen onder de aandacht te houden van de politie en de gerechtelijke autoriteiten. 

Child Focus gaat slechts een dossier afsluiten wanneer de vermiste jongere gelokaliseerd is. Het dossier zal nooit afgesloten worden omdat de jongere de leeftijd van 18 heeft bereikt.   

 

Rol Child Focus

Child Focus verzamelt informatie, ondersteunt en coördineert:

  • Child Focus brengt het netwerk van de jongere in kaart en verzamelt informatie bij alle diensten die in aanraking zijn gekomen met de jongere.
  • Indien er aanwijzingen zijn dat de jongere slachtoffer is van mensenhandel, zal Child Focus deze informatie bezorgen aan de bevoegde instanties.
  • Wanneer de jongere zich in een bepaalde omgeving bevindt in België en zijn verdwijning aanleiding geeft tot ongerustheid, zal Child Focus een (discreet) opsporingsbericht verspreiden.
  • Indien er aanwijzingen zijn dat de jongere zich in het buitenland bevindt, zal Child Focus de acties coördineren met haar zusterorganisaties.

Iedereen kan Child Focus contacteren op het gratis 116 000-nummer. Child Focus is 24u/24 en 7d/7 bereikbaar. Child Focus opent een dossier voor elke soort verdwijning (niet enkel onrustwekkende verdwijningen).

 

Uitdagingen

Duizenden niet-begeleide minderjarigen verdwijnen jaarlijks van de radar. Er is onvoldoende Europese samenwerking om de verdwijningen over de grenzen heen op te volgen. Dit verhoogt het risico op verschillende vormen van uitbuiting. Niet-begeleide minderjarigen zijn extra kwetsbaar onder de groep van vluchtelingen, daar ze zonder begeleiding van een ouder of wettelijke voogd, meer blootgesteld zijn aan mensenhandelaars en mensensmokkelaars. Daarbovenop zijn de meeste opvangvoorzieningen niet aangepast aan hun noden, ondanks de inspanningen die geleverd worden. Het collectief van deze alleenreizende jongeren is in feite zeer divers. De redenen achter hun ontvluchting zijn uiteenlopend, hun reistraject is verschillend en hun kwetsbaarheden zijn, afhankelijk van hun profiel, omvangrijker.  

 

Missie

Child Focus wil in eerste instantie de verdwijning van deze kwetsbare doelgroep voorkomen. Onze organisatie zit daarom samen met de belangrijkste stakeholders op het terrein en in de politieke kamers om een gezamenlijke strategie uit te werken. Child Focus blijft zoals altijd complementair. We slaan bruggen, daar waar er kloven bestaan, we gaan in dialoog, daar waar stilte en onbegrip heersen.

 

Aanbevelingen

Aantal verdwijningen beter registreren

Er bestaan geen accurate gegevens over het aantal vermiste niet-begeleide minderjarige in België en in Europa. Een verdwijning uit één land betekent heel vaak een aankomst in een ander land. Werken aan een registratiesysteem en transnationale uitwisseling is nodig om helderheid te krijgen. Daarbij moeten mechanismen worden gecreëerd waarbij jongeren aan hulpverleningsorganisaties die zich over hen ontfermen, in vertrouwen kunnen laten weten waar ze zich bevinden en hoe het met hen gaat. Vandaag gebeurt het nog te vaak dat personen die weten dat de minderjarige ergens in veiligheid is of de minderjarige zelf, dit niet durven te melden omdat ze vrezen dat dit het kind en zijn naasten in moeilijkheden zal brengen met de migratiediensten.

Systematische Schengen seining toepassen

Het lijkt vanzelfsprekend om bij verdwijningen van niet-begeleide minderjarigen een Shengen seining toe te passen. Child Focus stelt helaas vast dat dit niet systematisch gebeurt. Heel wat verdwijningen blijven hierdoor onopgelost omdat het land waar het kind aankomt niet op de hoogte is van zijn/ haar verdwijning in België.

Gegevensdeling en centraliseren van informatie

Gegevensuitwisseling en gegevensdeling zijn cruciaal om efficiënt verdwijningsdossiers te behandelen. Dit is zeker noodzakelijk bij de verdwijning van niet-begeleide minderjarigen omdat de informatie in deze cases mogelijk nog meer verspreid is dan bij andere verdwijningen.

Child Focus pleit daarom voor de update en nationalisering van het samenwerkingsprotocol verdwijningen NBMV uit 2008 beperkt tot het grondgebied Brussel. Daarin worden de samenwerkingsmodaliteiten en informatie-uitwisseling tussen parket, politie, Dienst Voogdij, Dienst Vreemdelingenzaken, Fedasil en Child Focus bij de verdwijning van niet-begeleide minderjarigen bestendigd.

Identificatie mensenhandel

Er is te weinig zicht op smokkelnetwerken. De link tussen de verdwijning van kinderen en mensenhandel wordt bovendien bijna nooit gemaakt. Ook als er duidelijke elementen aanwezig zijn die wijzen op dergelijke misdaden. Child Focus stelt bijvoorbeeld vast dat niet-begeleide minderjarigen worden gebruikt om diefstallen te plegen en in een netwerk zitten met volwassenen die hen uitbuiten. Toch worden ze bijna nooit geïdentificeerd slachtoffer van mensenhandel, terwijl dit statuut hen bescherming en toekomstperspectief in ons land geven waar ze recht op hebben.

Er bestaan ook bepaalde profielen en nationaliteiten die een groter risico lopen op mensenhandel. Toch worden de beschermingsmechanismen niet altijd toegepast. 

 

Extra materiaal en hulpbronnen

 

Volgens Europol, de inlichtingendienst van de EU, zijn ten minste 10.000 niet-begeleide minderjarige vluchtelingen na aankomst in Europa verdwenen. Er wordt gevreesd dat velen slachtoffer zijn geworden van mensenhandelaars.