Waarom spreken we over seksuele misbruikbeelden van minderjarigen en niet kinderpornografie?

Hoewel men in de strafwetgeving de term ‘kinderpornografie’ gebruikt, wordt in het algemeen gesproken van ‘seksuele misbruikbeelden van kinderen'.  Kinderpornografie doet immers geen recht aan de ernst van de situatie: kinderporno is geen porno; het beeld is het resultaat van seksueel misbruik waarbij reële minderjarigen betrokken zijn. Daarom pleit Child Focus voor een wijziging van de strafwetgeving.

Wat is de rol van Child Focus?

Child Focus heeft de taak om enerzijds zowel op nationaal als op internationaal vlak, actieve steun te verlenen aan de opsporing van seksueel uitgebuite kinderen en anderzijds mee te werken aan de preventie en de bestrijding van dit fenomeen. Zo ook in de strijd tegen seksuele misbruikbeelden van kinderen op internet.

In 2002 heeft Child Focus besloten om een burgerlijk meldpunt op te richten voor de melding van dergelijke beelden. Dit  kadert in de strijd die de Europese Commissie voert in het voorkomen van schadelijke inhoud op internet en is dan ook tot stand gekomen met de steun van de Europese Commissie.

www.misbruikbeelden.be is een Belgisch niet-politioneel burgerlijk contactpunt. Child Focus voert zelf geen onderzoeken uit, maar kan sinds 2017 terugvallen op een samenwerkingsprotocol met politie en justitie. Samen met politie en justitie wil Child Focus ervoor zorgen dat zoveel mogelijk kinderpornobeelden van het internet verdwijnen.

Dankzij het meldpunt van Child Focus kunnen melders anoniem blijven en zijn personeelsleden gebonden aan het beroepsgeheim.

Wat gebeurt er als een afbeelding wordt gemarkeerd?

Via het meldpunt van Child Focus kunnen de melders anoniem blijven en de medewerkers zijn gebonden door het beroepsgeheim. Indien na onderzoek door de gespecialiseerde medewerkers van Child Focus blijkt dat de gemelde beelden wel degelijk beelden van seksueel misbruik van kinderen zijn, wordt nagegaan van waar de beelden afkomstig zijn. Als de site in België wordt gehost, dan doet de politie zelf verder onderzoek naar het misbruik. Tegelijk wordt ook aan de Belgische hosting providers gevraagd om de beelden offline te halen. Indien de betrokken site uit het buitenland komt, worden de beelden doorgestuurd naar de bevoegde diensten van het land in kwestie. Indien de beelden gehost worden in een land waar er een organisatie met een meldpunt, zoals Child Focus, bestaat die lid is van INHOPE (hier linken naar “wat is INHOPE en hoe werkt het concreet) dan wordt de melding naar die organisatie doorgestuurd. Indien er geen INHOPE-lid is in dat land, wordt de melding via onze politiediensten naar de politiediensten van dat land gestuurd. Weet dat u eveneens een melding kan doen via de Federale politie.

Wat is INHOPE en hoe werkt de internationale samenwerking concreet?

Wereldwijd bestaan er meldpunten. Een lijst van de leden van INHOPE, waarvan ook Child Focus lid is, vindt u op www.inhope.org. Als lid van INHOPE onderschrijft Child Focus de INHOPE Code of Practice (verwijzing naar URL).

Hoe werkt het concreet in het buitenland?

Hoewel de verschillende hotlines op verschillende manieren en met verschillende middelen werken, blijft het stappenplan hetzelfde:

• Een hotline krijgt een melding van een burger via haar burgerlijk meldpunt.
• Een opgeleide hotline analist bekijkt de melding en oordeelt of de betrokken beelden, naar eigen nationaal recht, als beelden van seksueel misbruik gekwalificeerd moeten worden. De trainingen van deze analisten worden o.a. door INHOPE verzorgd.
• Indien de analist de melding als beeld van seksueel misbruik naar eigen recht kwalificeert, bekijkt de analist verder in welk land de website gehost wordt.
• Indien de url niet in eigen land gehost wordt zal de analist de melding doorsturen, via het INHOPE netwerk, opdat de melding zou terechtkomen bij de hotline van het land waarin de url wel wordt gehost. Hiertoe bestaat een database van INHOPE waarin alle hotlines de “buitenlandse” url’s op dagelijkse basis met elkaar uitwisselen. Van zodra de analist de buitenlandse, als beelden van seksueel misbruik gekwalificeerde, url heeft ingevoerd in de INHOPE-database, stopt het werk van de analist voor die betreffende melding en neemt een analist van de hotline van het betrokken land over. Deze tweede analist bekijkt de melding opnieuw, en als ook volgens het recht van het land in kwestie het een beeld van seksueel misbruik betreft, initieert de analist de zogenaamde Notice and Takedown procedure, zijn de de "melding & verwijderingsprocedure”, in samenspraak met de politionele en justitiële autoriteiten van zijn land. Binnen deze procedure worden beelden van seksueel misbruik -url’s meestal binnen de 72 uur offline gehaald.
• Indien een url wél in eigen land wordt gehost, zal de hotline in contact treden met zowel politie als de betrokken hosting provider, met het oog op snelle verwijdering van de url van het internet, maar mét vrijwaring van het strafrechtelijk onderzoek voor politie en justitie. De samenwerking met zowel de politiediensten, de magistratuur als de ISP’s is in elk land anders geregeld maar meestal betreft het een samenwerkingsakkoord, waarin de verschillende rollen duidelijk worden toebedeeld en de procedure gedetailleerd wordt besproken.

Wat zegt de Belgische strafwetgeving?

Wat betreft de strijd tegen kinderpornografie op internet zijn in België artikel 380ter en 383bis van het Strafwetboek van kracht.

Sinds 1995 bevat de strafwetgeving een apart artikel dat ‘kinderpornografie’ strafbaar stelt. Meer bepaald wordt het verwerven, het welbewust toegang verschaffen, het bezitten en het verspreiden van beelden van seksueel misbruik van kinderen strafbaar gesteld. 

Het verwerven, het welbewust toegang verschaffen, het bezitten en het verspreiden  van beelden van seksueel misbruik van kinderen is strafbaar overeenkomstig artikel 383bis van he Strafwetboek. Het is belangrijk op te merken dat de feitelijke betrokkenheid van een minderjarige van geen enkel belang is. Ook indien de beelden enkel minderjarigheid suggereren kan er sprake zijn van kinderpornografie, evenals als bij tekeningen of computergegenereerde afbeeldingen.

In het artikel 383bis Sw worden enkel ‘visuele’ voorstellingen beoogd. Liederen of teksten met een kinderpornografisch karakter vallen niet onder toepassing van dit artikel; ze kunnen evenwel getoetst worden aan artikel 383 Sw. Dit artikel, dat openbare zedenschennis bestraft, heeft betrekking op "liederen, vlugschriften of andere geschriften, al dan niet gedrukt, afbeeldingen of prenten, die strijdig zijn met de goede zeden".

Tenslotte bestraft artikel 380ter van het Strafwetboek de reclame voor en/of de verspreiding van kinderpornografisch materiaal gericht op minderjarigen of dat allusie maakt op diensten aangeboden door minderjarigen.

Het bezitten en het zich bewust toegang verschaffen van kinderpornografisch materiaal is dus strafbaar. Als je er per ongeluk op stuit, zal je niet worden gestraft. Het moet wel degelijk met opzet zijn dat je kinderporno bekijkt.