Child Focus stelt haar jaarverslag 2024 voor en trekt opnieuw aan de alarmbel. Het aantal dossiers van verdwijningen en seksuele uitbuiting die de organisatie beheert, verdubbelde in drie jaar tijd (van 1.508 naar 3.020 dossiers). Bovendien ziet de organisatie in 2024 voor het derde jaar op rij een stijging van 30% in het aantal wegloopdossiers, met een totaal aantal van 1.808. Dit komt overeen met 5 nieuwe wegloopdossiers per dag. Weglopen is vaak een ultiem signaal dat jongeren uitsturen wanneer er iets ernstig aan de hand is in hun leven. Ze zien geen andere uitweg meer dan weg te lopen van een situatie, en bevinden zich op dat moment meestal in zeer kwetsbare omstandigheden. Ook op vlak van dossiers van seksuele uitbuiting van minderjarigen ziet Child Focus een verdubbeling in drie jaar tijd. Child Focus maakt zich zorgen om onze jongeren.

“Het is hoog tijd dat we als maatschappij aan jongeren geven wat ze nodig hebben. Jongeren hebben nood aan gepaste hulp en ondersteuning om met de uitdagingen van vandaag om te gaan. Ze verdienen aandacht voor hun welbevinden en actieve hulp als ze het moeilijk hebben. We moeten als maatschappij luisteren naar kinderen en jongeren, aandacht hebben voor hun verhaal en perspectief en hier oprecht mee aan de slag gaan.” aldus Nel Broothaerts, CEO Child Focus.

Weglopen als ultieme hulpkreet?

Het aantal nieuwe wegloopdossiers bij Child Focus steeg in één jaar tijd met 30%. Deze stijging kan mogelijks verklaard worden door een toenemende mentale druk bij jongeren, het gebrek aan structurele opvangmogelijkheden en de groeiende complexiteit binnen de jeugdhulpverlening. Voor sommige jongeren is weglopen een manier om stress en emotionele druk te ontladen. Alle jongeren lopen weg van een situatie die problematisch is voor hen. De organisatie ontvangt steeds vaker oproepen van kinderen die mentaal worstelen en van ouders die aangeven dat hun kind donkere gedachten heeft. Dit onderstreept de noodzaak om weglopen niet als een gedragsprobleem te zien, maar als een continue uiting van diepere emotionele noden. Noden waar we naar moeten luisteren en waaraan we moeten beantwoorden.

94% van de dossiers “minderjarigen in de prostitutie” hadden een link met weglopen

Jongeren die weglopen zijn uiterst kwetsbaar. Ze lopen onder andere het risico verkeerde mensen te ontmoeten die hen veiligheid beloven (onderdak, hulp, voedsel …), waarna ze ten prooi zouden kunnen vallen aan seksuele uitbuiting. Zo opende Child Focus vorig jaar 94 nieuwe dossiers van seksuele uitbuiting van minderjarigen in de prostitutie, waarvan 94% een link had met weglopen. Deze problematiek steeg, net zoals weglopen, met 30% tegenover 2023. Eenmaal jongeren slachtoffer zijn, blijven ze in de greep van hun pooier, ondergaan ze herhaaldelijk seksueel geweld en lopen ze weg van thuis of van hun voorziening. In 71% van de gevallen verbleef de minderjarige in een voorziening en de helft van de slachtoffers was jonger dan 15 jaar.

In minstens 74% van de dossiers van seksuele uitbuiting van minderjarigen in de prostitutie die in 2024 werden geopend, zouden tienerpooiers een rol hebben gespeeld. Tienerpooiers zijn mensenhandelaars die tactieken gebruiken om hun slachtoffers emotioneel en materieel afhankelijk te maken en die hen vervolgens uitbuiten in de prostitutie. Ze beschouwen kwetsbare jongeren als makkelijke prooien.  

De seksuele uitbuiting van minderjarigen in de prostitutie blijft grotendeels onder de radar, hoofdzakelijk omdat terreinwerkers onvoldoende opgeleid zijn om slachtoffers te identificeren. Dit gebrek aan sensibilisering en de afwezigheid van gespecialiseerde structuren om jonge slachtoffers op te vangen, maken jongeren nog kwetsbaarder, waardoor ze onvoldoende beschermd worden. Bovendien wordt het fenomeen steeds digitaler waardoor het zeer moeilijk is om daders gerechtelijk te vervolgen: bepaalde stappen naar de uitbuiting spelen zich soms online af. Veel platforms staan weigerachtig tegenover een samenwerking met de autoriteiten. Deze uitdagingen tonen aan dat er dringend maatregelen nodig zijn om deze wantoestanden te bestrijden en zo jongeren beter te beschermen.

Grensoverschrijdende sexting: een groeiend probleem

In 2024 opende Child Focus 227 nieuwe dossiers met betrekking tot grensoverschrijdende sexting, een stijging met 30% tegenover 2023. Grensoverschrijdende sexting vindt plaats wanneer naaktbeelden of -video’s worden verspreid zonder toestemming van diegene die op het beeld staat of wanneer ongewenste beelden worden opgedrongen aan anderen die hier geen toestemming voor gaven. De organisatie merkt dat de slachtoffers steeds jonger worden: 58% van de slachtoffers waren 14 jaar of jonger en 28% zat nog in de lagere school. Dit toont aan dat preventie bij jongeren en op school steeds vroeger moet plaatsvinden.

Child Focus maakt zich zorgen over de groeiende opkomst van deepnudes. Dit zijn gemanipuleerde naaktbeelden of -video’s gemaakt door middel van artificiële intelligentie (AI). Dit fenomeen is verontrustend, aangezien deze beelden vaak even schadelijk zijn voor het slachtoffer als echte beelden. Gedegen wetgeving en regulering dringen zich op.

Sextortion: absolute recordcijfers en een groeiende genderkloof

Bij sextortion, Engels voor ‘sexual extortion’ ofwel seksuele afpersing, worden minderjarigen verleid om naaktbeelden of -video’s te versturen, waarna ze worden afgeperst. Als ze niet betalen of geen nieuwe beelden sturen, dreigen daders de beelden naar vrienden of familie te verspreiden. In 2024 opende Child Focus 178 nieuwe dossiers. Vooral meisjes (76%) werden het slachtoffer van afpersing om nieuwe beelden te krijgen en vooral jongens (90%) werden slachtoffer van afpersing om geld af te troggelen. Deze laatste vorm is de enige variant binnen de dossiers van online seksuele uitbuiting van Child Focus waarbij jongens de meeste slachtoffers waren.

Grooming: slachtoffers jonger dan ooit

Grooming is het proces waarbij een volwassene bewust minderjarigen benadert met een seksueel doel. Dit kan variëren van seksueel getinte gesprekken en de uitwisseling van beeldmateriaal tot daadwerkelijke afspraken om tot seksueel misbruik over te gaan. In 2024 opende Child Focus 43 nieuwe groomingdossiers. De slachtoffer waren nog nooit zo jong: 70% waren 13 jaar of jonger en 47% 12 jaar of jonger. Ook deze verschuiving in leeftijd benadrukt de nood aan preventie op een steeds jongere leeftijd.

Seksuele misbruikbeelden: elk beeld is een gruwelijke daad

Jammer genoeg zijn beelden van seksueel kindermisbruik niet meer weg te denken uit de online wereld. Meer nog, jaar na jaar zien we een verontrustende stijging. Child Focus voert de strijd tegen deze beelden op twee manieren: het online meldpunt www.misbruikbeelden.be en de detectietool Arachnid. In 2024 ontving de organisatie 1.899 meldingen van burgers over verdachte beelden van online seksueel kindermisbruik via haar online meldpunt. Met behulp van de tool Arachnid kon het team analisten maar liefst 263.187 beelden behandelen. 

Ongeveer 20% van het totale aantal meldingen via het online meldpunt had betrekking op grote online platforms die erg populair zijn bij het grote publiek zoals Telegram, Facebook, Instagram, X en Snapchat. De grootste verantwoordelijkheid voor de online bescherming van kinderen ligt bij de platformen en diensten zelf. Maar zonder wettelijke verplichtingen die hen voor hun verantwoordelijkheid plaatsen, blijft de strijd ongelijk. Daarom blijven we als organisatie de Europese wetgeving inzake online seksuele uitbuiting en misbruik van kinderen op de voet volgen. 

Internationale kinderontvoeringen door een ouder: naar en vanuit België

Kinderen die de grens oversteken met een ouder, zonder toestemming van de andere ouder, worden in principe als ontvoerd beschouwd. In 2024 opende Child Focus 205 nieuwe dossiers, waarvan 96 omwille van een vrees voor ontvoering en 109 wegens een daadwerkelijk internationale kinderontvoering. Het aantal meldingen blijft jaarlijks stijgen.

***

Ontdek hier het volledige jaarverslag 

Perscontact bij Child Focus: Selyna Ayuso Ferrandiz – Public Relations Manager – 0473/81.17.82 –  selyna.ayusoferrandiz@childfocus.org