Child Focus stelt haar jaarverslag 2023 voor. Een jaar waarin het aantal meldingen van seksuele misbruikbeelden op het burgerlijk meldpunt www.misbruikbeelden.be steeg met 32% (2.421 meldingen). Dit zijn burgers die, wanneer ze online zijn, op verdachte beelden van seksueel kindermisbruik stuiten. Elke melding kan een toegangspoort zijn tot meerdere websites met pagina’s bestaande uit honderden tot zelfs duizenden beelden. Child Focus is bezorgd en werkt tegen de klok om te strijden tegen seksueel kindermisbruik. De organisatie is verontwaardigd dat het Europese voorstel tot verordening maar niet wordt goedgekeurd. Deze verordening zou ervoor moeten zorgen dat seksuele misbruikbeelden worden opgespoord en verwijderd van online platforms.

Child Focus ontving 2.421 meldingen via haar burgerlijk meldpunt www.misbruikbeelden.be en behandelde 253.480 beelden via de innovatieve tool Arachnid. Volgens een recent rapport is elke internetgebruiker slechts vier klikken verwijderd van seksuele misbruikbeelden. Als burger kan je, vaak ongewild en onbedoeld, bijvoorbeeld tijdens de zoektocht naar pornografie, misbruikbeelden van kinderen tegenkomen.

Meer en meer webpagina’s met misbruikbeelden bevatten bovendien zelf-gegenereerde beelden*, als gevolg van grooming, sextortion of grensoverschrijdende sexting. De minderjarige slachtoffers weten dat hun beelden rondgaan. Zolang dit het geval is, kunnen ze hun leven niet hervatten.

Gelukkig beschikt Child Focus dankzij haar Canadese partner over technologie die gekende beelden op het internet opspoort en verwijdert. De analisten van Child Focus** hebben in 2023 dankzij de Arachnid software 909.243 verzoeken tot verwijdering uitgestuurd.

Maar dat is niet voldoende. Elke dag worden nieuwe kinderen misbruikt en de technologie maakt het steeds makkelijker om beelden van misbruik ongestraft te produceren en te verspreiden. Organisaties als Child Focus kampen met een gebrek aan technologie, middelen en vooral een krachtig beleid om de vele schrijnende gevallen aan te pakken. Het volume aan beelden stijgt exponentieel, de verspreiding gebeurt verdoken achter encryptie, de analisten worden met steeds gruwelijkere beelden van steeds jongere kinderen geconfronteerd, de slachtoffers hebben het niet makkelijk om beelden te rapporteren en de organisaties om deze beelden te laten verwijderen bij de platformen.

Daarom vecht Child Focus om het Europese voorstel tot verordening (CSA-regulation) te laten goedkeuren. Deze verordening dwingt platformen om een risicoanalyse te doen en dan zelf beelden van misbruik weg te halen. Ze voorziet ook in de oprichting van een EU Centrum om de vele inspanningen te coördineren, technologie ter beschikking te stellen om zelf beelden te analyseren en te laten weghalen. Indien we de vele slachtoffers willen helpen, is deze versterking noodzakelijk en dringend. Het Belgische voorzitterschap van de EU formuleerde onlangs een compromisvoorstel*** dat reeds door het EU parlement werd goedgekeurd en nu voorligt bij de raad.

Andere thema’s onder de aandacht in het jaarverslag 2023

Grensoverschrijdende sexting: de opmars van artificiële intelligentie

Bij grensoverschrijdende sexting worden beelden verspreid zonder toestemming van diegene die op het beeld staat, of worden beelden opgedrongen aan anderen die daar geen toestemming voor geven. In 2023 opende Child Focus 175 dossiers met betrekking tot dit fenomeen (151 in 2022). Dat waren er nog nooit zoveel. Voor het eerst opende Child Focus ook een aantal dossiers rond naaktbeelden die met artificiële intelligentie gemaakt zijn, zogenaamde deepnudes. Onderzoek toont aan dat de impact van zo’n beeld voor een slachtoffer even verwoestend is als bij echte beelden. Child Focus maakt zich zorgen over de toename van dit fenomeen.

Grooming: 20% jongens

Grooming staat voor het proces waarbij een volwassene doelbewust minderjarigen benadert met een seksueel doel. In 2023 opende Child Focus 43 dossiers met betrekking tot dit fenomeen (36 in 2022). 20% van de slachtoffers waren jongens.

Sextortion: enorme stijging die vooral jongens treft

Bij sextortion, ofwel seksuele afpersing, worden jongeren verleid om naaktbeelden van zichzelf door te sturen. Nadien komt de aap uit de mouw en worden de jongeren in kwestie afgeperst met de uitgewisselde beelden. Maken ze geen geld over of sturen ze geen nieuwe beelden, dan dreigen de plegers ermee de beelden door te sturen naar vrienden of familie. Child Focus opende 183 nieuwe dossiers in 2023 (109 in 2022). Dat is een stijging van maar liefst 68%. 3 op 4 slachtoffers zijn jongens.

Seksuele uitbuiting van minderjarigen in de prostitutie: stijgende cijfers ondanks identificatiemoeilijkheden

In 2023 opende Child Focus 73 nieuwe dossiers van seksuele uitbuiting van minderjarigen in de prostitutie (61 in 2022), waarvan 46 dossiers aanwijzingen of bewijzen bevatten dat tienerpooiers een rol speelden. In de meeste dossiers waren de slachtoffers tussen 14 en 17 jaar oud, maar in 10 dossiers was het slachtoffer slechts 13 jaar oud. De detectie en identificatie van slachtoffers en de opsporing van daders blijven de grootste uitdagingen. Enerzijds omdat de werving en de toenadering van potentiële slachtoffers grotendeels via sociale media en versleutelde apps plaatsvindt. Anderzijds zien we dat slachtoffers slechts zelden zelf klacht indienen omdat zij zichzelf niet beschouwen als slachtoffer.

Weglopen: recordjaar na recordjaar

Child Focus opende 1.394 nieuwe dossiers van jongeren die wegliepen in 2023 (1.138 in 2022, dus een stijging van niet minder dan 22%), waarvan 1 op 5 dossiers een onrustwekkend karakter had. Weglopen heeft vaak een negatieve bijklank, maar het is voor de jongeren in kwestie vooral een manier om te ontladen en stress onder controle te krijgen. Child Focus krijgt steeds vaker oproepen van kinderen die het mentaal zwaar hebben of ouders die melden dat hun weggelopen zoon of dochter kampt met donkere gedachten.

Internationale kinderontvoering: voorkomen dat een gezinsconflict escaleert

Een internationale kinderontvoering treedt op wanneer een ouder het kind zonder toestemming van de andere ouder naar een ander land brengt. De noden van de kinderen verdwijnen tijdens dit getouwtrek steeds naar de achtergrond. Daarom is het belangrijk om altijd de belangen van het kind te benadrukken en samen met de ouders naar een oplossing te zoeken. In 2023 werden 125 kinderen betrokken bij 75 internationale kinderontvoeringen door een ouder, voornamelijk binnen Europa (60%).

Niet-begeleide minderjarigen: aanzienlijke stijging van verdwijningsdossiers

In 2023 registreerde Child Focus 332 verdwijningen van niet-begeleide minderjarigen, een opvallende stijging van 144% ten opzichte van 2022 (136 dossiers). Deze stijging is wellicht het gevolg van een betere samenwerking met de opvangcentra die verdwijningen het voorbije jaar vaker aan Child Focus meldden. Het gaat over 256 kinderen, waarvan 40 kinderen meer dan één keer hun voorziening verlieten en terugkeerden.

Beter voorkomen dan genezen: preventie als rode draad

De sterke stijging in de meldingen van verdwijning en van seksuele uitbuiting van kinderen toont meer dan ooit aan dat er een grote nood is aan preventie. Daarom blijft Child Focus investeren in dit lange termijn denken door tools en materiaal te ontwikkelen. Zo biedt onze organisatie bijna 30 tools en initiatieven en 14 opleidingsmodules aan, gericht op jongeren, ouders en professionals.

Ontdek hier het volledige jaarverslag

Perscontact bij Child Focus: Selyna Ayuso Ferrandiz – Public Relations Manager – 0473/81.17.82 –  selyna.ayusoferrandiz@childfocus.org

* 90% van de webpagina’s die door de Internet Watch Foundation weggehaald worden, bevatten zogenaamde “self generated CSAM” – zelf gemaakte beelden als gevolg van grooming, sextortion (dreiging of afpersing) of na grensoverschrijdende sexting (de verspreiding van naaktbeelden zonder toestemming van de betrokkene). https://www.theguardian.com/technology/2024/jan/17/child-sexual-abuse-self-generated-data-internet-watch-foundation-end-to-end-encryption

** Luister hier naar de getuigenis van een analist

*** Vraag ons naar meer info over het compromisvoorstel onder het Belgisch voorzitterschap.